Paragraaf G. Grondbeleid

In deze paragraaf wordt nader ingegaan op het grondbeleid van de gemeente Venray.

Het geldende grondbeleid van de gemeente Venray is opgenomen in de nota ‘Grondbeleid gemeente Venray 2016’. In deze nota is ‘grondbeleid’ als volgt gedefinieerd:
‘Grondbeleid is het op zodanige wijze handhaven van bestaand grondgebruik, dan wel het realiseren van de gewenste veranderingen in dit grondgebruik, dat dit in overeenstemming is met de door de gemeente gewenste bestuurlijke doelen’.
Grondbeleid is geen doel op zich, maar faciliterend aan ander beleid zoals aan beleid op het gebied van volkshuisvesting en economie en uiteraard het gemeente brede beleid, de strategische visie.
Belangrijk uitgangspunt in de nota grondbeleid 2016 is dat op basis van een uit te voeren analyse, de gemeente Venray per geval bepaalt welke rol zij zelf wil spelen in de realisatie van een specifieke ruimtelijke ontwikkeling, wil zij actief dan wel passief optreden, welke vorm van kostenverhaal daarbij het meest wenselijk is en welke instrumenten zij daarbij toepast.
De gemeente Venray is terughoudend bij het aangaan van nieuwe grondexploitaties en daarmee dus terughoudend bij het voeren van actief grondbeleid.
Kiest de gemeente wel de actieve rol dan betekent dit dat er een gemeentelijke grondexploitatie binnen het grondbedrijf gestart wordt. Het grondbedrijf is geen apart bedrijf, maar is de financiële huishouding van de lopende en toekomstige grondexploitaties.

De doelstellingen van het grondbeleid tot 2025 luiden als volgt:

1. Grondbeleid levert een bijdrage aan het realiseren van een bestemming in de vorm van uitvoering zoals door de gemeente, maatschappelijk, wordt gewenst.
2. Middels het grondbeleid kunnen nieuwe ontwikkelingen tijdig en tegen aanvaardbare maatschappelijke offers en kosten worden gerealiseerd.
3. Het grondbeleid oefent invloed op de kwaliteit van het ruimtegebruik uit.
4. Het grondbeleid streeft naar een evenwichtiger verdeling van de (financiële) voor- en nadelen van de realisatie van ruimtelijke plannen.

Daarnaast zijn uit de analyse van de strategische visie in relatie tot het grondbeleid de volgende inhoudelijke thema’s te destilleren:

1. Wonen en woonomgeving: rekening houden met demografische ontwikkelingen: vergrijzing en ontgroening, andere woningvraag, herstructurering.
2. Economie: verdere regionale samenwerking, herstructurering, plattelandseconomie.
3. Faciliteren overige ontwikkelingen op het gebied van onder andere: toerisme, maatschappelijke voorzieningen/accommodaties, natuur, inrichting openbare ruimte.

Op basis van de genoemde doelstellingen en inhoudelijke thema’s zijn de strategische keuzes van het grondbeleid en het grondbedrijf geformuleerd:

• Op grond van een uitgebreide analyse bepaalt Venray per geval welke type grondbeleid wordt gevoerd, maar is terughoudend bij het aangaan van nieuwe grondexploitaties en daarmee dus terughoudend bij het voeren van actief grondbeleid.
• Keuzes maken in lopende grondexploitaties.
• Investeren? Zeer terughoudend en

- alleen daar waar het kwantitatieve aanbod niet voldoet aan de behoefte en de markt het initiatief niet oppakt;
- indien vanuit kwalitatief oogpunt gekozen wordt voor een actieve gemeentelijke rol (bijv. herstructurering).
In beide gevallen geldt dat een expliciete afweging gemaakt moet worden of de ontwikkeling via het grondbedrijf loopt en zo ja of de Algemene dienst een bijdrage moet doen.

• Geen medewerking verlenen aan particuliere initiatieven (die afwijken van de geldende bestemmingsplannen) indien bestaande grondexploitaties, zowel gemeentelijke als particuliere, reeds voldoen aan de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte naar woningbouw of anderszins. Uitzondering hierop gelden initiatieven voor bijzondere doelgroepen of met een grote maatschappelijke meerwaarde. Deze initiatieven mogen niet concurreren met de bestaande initiatieven.

Grondbedrijf
Al jaren worden er uren, die volgens de begroting gedekt zouden moeten worden uit het grondbedrijf, niet binnen het grondbedrijf gerealiseerd maar binnen de algemene dienst. Daarom vindt er binnen deze begroting, gebaseerd op een reële inschatting van uren die in 2024 benodigd zijn binnen het grondbedrijf, een verschuiving plaats van 1,42 fte van grondbedrijf naar de algemene dienst. Hierbij is ook al rekening gehouden met de nota Grondbeleid 2023 waarin we naar een situationeel grondbeleid gaan. Na deze verschuiving wordt er nog 1,41 fte structureel gedekt uit het grondbedrijf.
Deze verschuiving heeft 2 oorzaken:

1. de terugloop van het aantal actieve grondexploitaties en
2. de verschuiving van werkzaamheden van het grondbedrijf naar de algemene dienst

Ad. 1 In 2024 hebben we nog 2 grondexploitaties die per 31 december 2024 sluiten (Castenray en Smakt) en zijn er 2 in voorbereiding (Vredepeel en Wanssum Oost).

Ad 2. We zien al jaren een toenemende vraag op het gebied van grondzaken ten behoeve van de algemene dienst bijvoorbeeld:

• Overeenkomsten kostenverhaal (anterieure overeenkomsten) bij particuliere initiatieven
• Toename van het leegstaand gemeentelijk vastgoed wat afgestoten/ontwikkeld moet worden
• Financiële haalbaarheidsonderzoeken en/of ontwikkelovereenkomsten voor woningbouw, zonneparken, supermarkten. e.d.
• Grote ontwikkelingen zoals Viecuri, De Brier, GOW, woningbouw Oostrum e.d.
• Inzet expertise incidentele en structurele problematiek

Grondprijzen

Voor alle woningbouwexploitaties geldt dezelfde grondprijs. Afwijkende grondprijzen gelden voor woningbouw in de sociale huur, de gestapelde bouw (appartementen) en restkavels.

Grondexploitaties

Geen van de grondexploitaties is bijgesteld. Ze zijn dus nog allemaal conform de berekeningen bij de jaarrekening 2022. Onderstaand worden de belangrijkste ontwikkelingen van de lopende grondexploitaties in het kort weergegeven. Ook de deelneming in BV Ontwikkelbedrijf Greenport Venlo wordt toegelicht in deze paragraaf.

Verwachte winstnemingen / verliezen grondexploitaties

(1) In het kader van de overeengekomen PPS-overeenkomsten bedraagt het aandeel van de gemeente Venray 50% van het totale exploitatieresultaat. In het bovenstaande overzicht is het aandeel van de gemeente Venray van 50% gepresenteerd. Dit geldt ook voor de resultaatbestemming aan de fondsen Ruimtelijke Ontwikkeling en Bovenwijkse Voorzieningen vanuit deze projecten.
Er dient nog te worden opgemerkt dat gewijzigde omstandigheden kunnen leiden tot afwijkingen die mogelijk van materiële invloed zijn op de tussentijdse winstnemingen en verliezen van de exploitaties.