Paragraaf B. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Potentiële risicogebeurtenis

Beheersmaatregelen
(tekst in cursief geeft de actuele status aan)

Breed Sociaal Domein

Er is een uitvoeringsprogramma sociaal domein vastgesteld met diverse deelopdrachten die gekoppeld zijn aan de bouwstenen uit de Kadernota SD (zie hieronder)

Bouwsteen Omgeving

De omgeving wordt onvoldoende versterkt waardoor de beweging van “vangnet” naar “omgeving” niet of onvoldoende gemaakt wordt.

Indexering volgt niet de markt

Inzet van gebiedsgericht werken (aansluiting zoeken bij de specifieke behoefte van een wijk of dorp).

Inzet van ondersteunende maatregelen zoals subsidies, accommodaties, etc.

• Gebiedsgericht werken is ingezet.
• Subsidiebeleid en accommodatiebeleid is geactualiseerd.
• Het versterken van de omgeving is een hoofdopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Overzicht van voorliggende voorzieningen is gemaakt, er heeft een analyse plaatsgevonden en er zijn een aantal kansen geformuleerd. Aan een deel van die kansen wordt op dit moment al uitvoering gegeven (zie enkele van de specifieke initiatieven hieronder). Daarnaast loopt een traject met partners waarin zij ook meedenken en meedoen aan het versterken van de omgeving.
• Er lopen specifieke initiatieven om de omgeving te versterken: JSP, BSO+, SOJ, buurtgezinnen, jeugdhulp en opvoedondersteuning, Roger That Inspiratielab, Ik Begin en inzet ervaringsdeskundigen.
• De inzet van ervaringsdeskundigheid is voor langere termijn geborgd door afspraken over de inzet en de financiering.
• Een nieuwe toekomstbestendige bibliotheekvisie wordt opgesteld met aandacht voor de maatschappelijke rol van de bibliotheek binnen de omgeving.
• Een preventiematrix wordt opgesteld.
• De overschotten binnen de vangnetvoor-zieningen daadwerkelijk inzetten voor het op peil houden van de sociale basis.
• Indexering begroting 2024: In 2024 wordt een OVA-index van 4,94% gehanteerd. We blijven de ontwikkelingen van de budgetten van onze partners in de sociale basis monitoren.

Versterken van de omgeving.
Anders organiseren van de toegang.

Herijken van onze inkoopmethodiek.
Duurzaam partnerschap met aanbieders en gesubsidieerde instellingen.
Afspraken maken met andere verwijzers.

• In 2024 werken we verder aan de toegang voor het sociaal domein, samen met partners. Het is onderdeel van het uitvoeringsprogramma sociaal domein waarin ook zijn opgenomen de trajecten Houding & Gedrag en Versterken omgeving. De nieuwe toegang is niet meer gedefinieerd als een ‘fysieke plek waarin we met partners samenwerken’ maar is vooral een manier van werken. Dat dit in de toekomst leidt tot een gedeelde (fysieke) toegang is een mogelijke uitkomst van het proces maar geen definitief einddoel.
• Accountgesprekken met aanbieders worden gevoerd en de MGR levert periodieke rapportages aan over de stand van zaken op de verschillende inkooponderdelen.
• De middelen sociaal domein komen steeds meer onder druk te staan (bijv. hervormingsagenda jeugd, maatschappelijke opvang, beschermd wonen). Hier worden gerichte interventies op ingezet.

Opstellen ontwikkelplan voor medewerkers gericht op het gesprek met de inwoner, de integraliteit en het aansluiten bij de omgeving.

Meerjarige afspraken maken met aanbieders waarbij zij het vertrouwen krijgen om te investeren in innovatie.

• Houding en gedrag vormt een deelopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Een herijking van de opdracht vindt plaats zodat deze aansluit bij de uitkomsten van de deelopdracht toegang en omgeving.
• Meerjarige afspraken: zie ook project sturing en inkoop.

Opstellen communicatiestrategie en instrumenten.

• Communicatie vormt een deelopdracht van het uitvoeringsprogramma SD. Centraal staat daar het meer in gesprek zijn met inwoners. Opdrachtformulering deelopdracht communicatie opgesteld. Verbreding van instrumenten is een continu proces. Een herijking van de opdracht vindt plaats zodat deze aansluit bij de uitkomsten van de deelopdracht toegang en omgeving.

Bouwsteen Financiën

De gerealiseerde uitgaven van het Sociaal Domein Breed overstijgen de begroting.

Monitoren uitgaven SD-breed versus begroting, waarbij de indeling “vangnet” en “omgeving” wordt gehanteerd.

Oplevering van de halfjaarrapportage Sociaal Domein.

• Monitoring uitgaven en ontwikkeling

voorzieningen vindt maandelijks plaats.

• Halfjaarlijks wordt aan de raad gerapporteerd over de ontwikkelingen binnen het sociaal domein.
• Doorontwikkeling van dashboards is geborgd in de organisatie. Inzet wordt gepleegd op competenties medewerkers.
• Raadsmonitor sociaal domein sluit aan op de P&C-cyclus.

Grondbedrijf

Afzet van gronden blijft achter ten opzichte van de planning.

• Stimuleringsmaatregelen verkoop kavels (promotie via website en woontafel)
• Geen betaling waarborgsom is mogelijk

Privacy en Informatiebeveiliging
- Vertrouwelijke/gevoelige informatie is beschikbaar bij niet-geautoriseerden (binnen en buiten de organisatie)

- Onverantwoordelijk gebruik en uitwisseling van persoonsgegevens en privacygevoelige informatie binnen de organisatie en naar partners.

- De kans dat informatiebeveiligings-incidenten de bedrijfsvoering raken neemt toe.

- Bij een verstoring is de bedrijfscontinuïteit onvoldoende geborgd.

- Niet voldoen aan de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en de WPG (Wet Politiegegevens).

Maximale samenwerking door de functies van FG (Functionaris gegevensbescherming), PO (Privacy Officer) en CISO (Chief Information Security Officer);

De onafhankelijke rol van privacy en informatiebeveiliging zorgt voor een objectieve advisering van maatregelen;

Jaarlijkse verantwoording over informatieveiligheid, implementatie BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid) en privacy via ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit);
Privacy en Informatiebeveiliging (P&IB) maken standaard onderdeel uit van projecttoetsing. Door maatregelen te nemen worden risico’s geminimaliseerd;
Met het uitvoeren van DPIA's (Data Protection Impact Assessments) brengen we risico’s in beeld en maken we bewuste keuzes welke risico’s we accepteren/mitigeren;
De verantwoordelijkheid voor P&IB bij de proceseigenaren borgen;
Vergroten bewustzijn bij medewerkers en uitvoeren Privacy en Security awareness trainingen;
Het opstellen van een bedrijfscontinuïteitsplan zorgt dat we beter zijn voorbereid op informatiebeveiligingsincidenten en verstoringen;
Verbetermaatregelen t.a.v. WPG doorvoeren.

Alg. Garantstelling

Gemeente wordt aangesproken op inlossen van een garantstelling.

Meest risicovolle garantstelling:
Glasweb:

• Er wordt niet voldaan aan regels voor staatssteun en financieringsconstructies.

• Door achterblijvende groei van het klantenbestand kan de businesscase in  het gedrang komen. Hierdoor zouden dan de liquide middelen ontbreken om af te lossen.

Garantstellingsbeleid actualiseren.

Actualisering van het beleid staat gepland
-  risico's explicieter opnemen in besluitvorming toelichten waarom risico's al dan niet worden meegewogen.
-  Bewustwording wordt meegenomen in overlegstructuren en krijgt daarmee meer aandacht.
-  periodieke rapportage over ontwikkeling risicovolste garantstellingen. Informatieverstrekking vindt per dossier plaats.

Glasweb:

• Aanvullende informatie inwinnen:

Deze informatie geeft geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen.

• Voor de garantstelling van het ‘witte gebied’ is melding gedaan bij de Europese Commissie. De melding heeft niet geleid tot nader onderzoek.

• Periodieke rapportage

4 maandelijkse voortgangsrapportage (majeure projecten).

• In gezamenlijkheid en afstemming worden de financiële ontwikkelingen voor GlasWeb Venray (GWV) door gemeente en BNG gevolgd. Met de aanleg van een glasvezelnetwerk door KPN in de wijken van Venray blijft een verdere uitrol van het netwerk door GWV achterwege. De financiële consequenties hiervan, in relatie tot de afspraken die hierover door GWV met KPN zijn gemaakt, worden nauwlettend gevolgd.

Alg. Samenwerken/Verbonden Partijen

Resultaten van samenwerkingspartners wijken af van lokale doelstellingen.

Meest risicovolle Verbonden Partijen in financieel perspectief:

Veiligheidsregio:

onverwachte gebeurtenissen leiden tot extra budgetaanvraag

Noord Limburg West (NLW):

(Bedrijfsvoerings)kosten worden onvoldoende in lijn gebracht met de (korting op de) rijkssubsidie.
Begrote opbrengsten worden onvoldoende gerealiseerd (dalende Wsw-inkomsten en afnemende tewerkstelling van medewerkers)

Beleid op samenwerking en verbonden partijen opstellen (incl. timing en niveau van informatievoorziening)

Nota vizier op samenwerking is vastgesteld. We zijn kritisch of de aangegane samenwerkings-verbanden nog altijd doen wat we beogen. Algemene beleidskader (de Nota vizier op samenwerking) is daarbij een leidraad.
- Per bestaande VP doelen en risico's inventariseren en maatregelen treffen.
- Bij het deelnemen in nieuwe VP-eisen stellen aan informatievoorziening.

- Onder de noemer "grip op samenwerking" vindt uniforme sturing plaats op de vijf grote gemeenschappelijke regelingen.

Veiligheidsregio:
-Regionale overleggen financieel adviseurs en adviseurs openbare orde en veiligheid per 2 maanden.
-Oppakken adviezen rekenkameronderzoek
-Invullen van afspraken uit RIB “Grip op samenwerken”. Venray is adoptiegemeente.
Ambtenaren betrokken in voortraject beleidsontwikkeling en opstellen P&C-producten.
-Maken van beheersplannen (o.a. Natuurbrand Managementplan).

NLW:

De in 2020 vastgestelde strategische koers is niet uitvoerbaar gebleken. In 2023 zijn wij geconfronteerd met aanvullende tekorten voor de NV. De verwachting is dat ook voor 2024 een aanvullende bijdrage noodzakelijk zal zijn. Als vervolg op de koers zijn door de gemeenten twee nieuwe opdrachten geformuleerd. Enerzijds gericht op de lange termijn waarbij de focus ligt op het participatiebeleid van de drie gemeenten en anderzijds de korte termijn waarbij de focus ligt op continuering van de bedrijfsvoering van de NLW in afwachting van de uitkomst van de lange termijn opdracht. De oude financiële afspraken met de NLW worden in afwachting van de uitwerking van de opdracht Participatie hersteld. Dat betekent in 2024 een maximale aanvullende bijdrage in het tekort van de NV van € 1,9 mln voor de drie gemeenten samen. De drie gemeenten houden hiermee rekening in hun begroting 2024. Voor de NLW is het uitgangspunt om binnen dit financieel kader te opereren.

Alg. Bestuurders: pensioen/wachtgeld/ nabestaande pensioen en arbeidsongeschiktheid
Door fluctuerende marktrente en actualisatie sterftetabel moeten extra stortingen in de pensioenvoorziening worden gedaan om deze op niveau te houden.

Bestuurders stappen voortijdig op en maken aanspraak op wachtgeld

Bestuurders komen te overlijden of raken arbeidsongeschikt

Onderbrengen bij pensioenfonds
De aangekondigde komst van een landelijk fonds voor de dekking van pensioenen voor bestuur-ders zal, gezien de recente (economische en financiële) ontwikkelingen, nog langere tijd op zich laat wachten. Het is nog onduidelijk wanneer een dergelijk fonds daadwerkelijk tot stand zal komen.

Aanbieden outplacementtraject om wachtgeldperiode te bekorten.

Risico’s verzekeren
Voor het financiële risico van overlijden van een (wachtgeld) wethouder vóór de pensioen-gerechtigde leeftijd is een verzekering afgesloten (zgn. kortleven-risico). Daarnaast is het risico van arbeidsongeschiktheid voor (wachtgeld-) bestuurders afgedekt middels een collectieve Arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Alg. Rijksinkomsten: algemene uitkering

De afhankelijkheid van de rijksbijdrage is per definitie een risicofactor. De bezuinigingen op het gemeentefonds veroorzaken vanaf 2026 een grote terugval in de gemeentefondsuitkering. Dit kan grote gevolgen hebben voor de uitvoering van de gemeentelijke taken.
Daarnaast zal in 2027 een nieuwe financieringssystematiek in werking treden. De exacte invulling van die financieringssystematiek moet echter nog verder worden uitgewerkt. 
Het verdeelmodel dat per 1.1.2023 is ingegaan, zal in 2025 geëvalueerd worden.
Hervormingsagenda Jeugd: vanaf 2026 is nog onduidelijk of de extra middelen voor jeugdzorg gecontinueerd worden.

Financiering combinatie-functionarissen is vanaf 2027 onzeker.

Compensatie lagere inkomsten bouwleges door de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging.

Actuele ontwikkelingen in het Gemeentefonds bijhouden.
Onder meer via de VNG druk op het rijk uitoefenen om het rijksbeleid te beïnvloeden, zodat de taken en middelen van gemeenten vanaf 2026 structureel in balans gebracht kunnen worden.

Bijhouden van informatie omtrent de Jeugdzorgmiddelen:

In de Hervormingsagenda Jeugd staan maat-regelen om de jeugdzorg te verbeteren en de kosten te verlagen. In april 2023 is er een principeakkoord bereikt: de besparingsopgave tot en met 2025 wordt bevroren. Dit neemt niet weg dat wij als gemeente al met enkele maat-regelen aan de slag zijn gegaan, zoals de inzet van een Specialist Ondersteuner Jeugd (SOJ) bij de huisartsen normaliseren. In juni 2023 hebben gemeenten ingestemd met de Hervormings-agenda Jeugd, met als voorwaarde dat er meer zekerheid komt over de bijdrage na 2026.
De “brede specifieke uitkering 2023-2026” vervangt de Brede Regeling Combinatiefuncties. De financiering vanaf 2027 is daardoor onzeker. We monitoren de ontwikkelingen ten aanzien van de deze specifieke uitkering.
- Via de VNG als gemeente in gesprek blijven met het kabinet over de ontoereikendheid van rijksmiddelen voor de uitvoering van taken als invoering Omgevingswet en de Wkb.
- Alternatieve inkomstenbronnen overwegen. Tegenover de minder inkomsten uit de bouwleges staan nieuwe inkomsten uit de milieuleges die we mogen heffen. De raad heeft op 15 februari 2022 in het ‘Koersdocument implementatie Omgevingswet gemeente Venray’ al aangegeven hier gebruik van te willen maken.

Majeure projecten

Naar hun aard hebben majeure projecten in beginsel grote risico’s in zich. Voor deze projecten zijn beheersmaatregelen getroffen, waardoor de risico’s (voor zover hierboven niet expliciet opgenomen) afdoende zijn afgedekt.